GZ-psycholoog i.o. tot specialist (GIOS) Patricia van Reekum van FPC de Kijvelanden ziet graag dat Virtual Reality (VR) behandeling ingezet kan worden bij de behandeling van tbs-patiënten. Eerder dit jaar sprak zij al tijdens het Lustrumcongres van de Vereniging van tbs-advocaten over deze mooie techniek en het wetenschappelijk onderzoek dat zij hiernaar verricht. Inmiddels zijn er diverse behandelaren van FPC de Kijvelanden getraind in de behandelmethode. Deze maand starten 12 patiënten met de inzet van een VR-bril tijdens hun behandeling.
Inzet VR-bril bij behandeling tbs-patiënten
Patricia van Reekum is als GZ-psycholoog i.o. tot specialist (GIOS) verbonden aan FPC de Kijvelanden en is van plan om de VR-bril vaker in te gaan zetten bij behandelingen ter vermindering van agressie. De afgelopen maanden zijn er in FPC de Kijvelanden voorbereidingen getroffen voor het wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit hiervan.
Behandeling met VRAPT-ID
VRAPT-ID staat voor Virtual Aggression Prevention Training – Intellectual Disability. Het is een VR-behandeling ter vermindering van agressie specifiek gericht op patiënten met een lichte verstandelijke beperking (LVB). VRAPT-ID wordt al in sommige LVB-instellingen gebruikt, maar toepassing in de forensische zorg is nieuw.
De behandelmodule VRAPT-ID richt zich onder andere op emotieherkenning en het beter om leren gaan met spanningen en boosheid. Tijdens VR-rollenspellen wordt de spanning opgevoerd, waarbij patiënten stap voor stap diverse vaardigheden aanleren om deze spanningen beter te kunnen hanteren.
We maken gebruik van “LVB-proof” herkenbare, gestructureerde sessies en veel positieve bekrachtiging vanuit de behandelaar.
Bij FPC de Kijvelanden is een VR-kamer in het leven geroepen en diverse behandelaren zijn inmiddels getraind in de bediening van de VR-apparatuur en de behandelmodule VRAPT-ID. Nog deze maand starten 12 patiënten met een VR-bril ter ondersteuning van hun behandeling.
Wetenschappelijk onderzoek
Patricia doet op dit moment wetenschappelijk onderzoek naar VR-behandeling specifiek bij patiënten met een lichte verstandelijke beperking in een FPC. De hypothese van het onderzoek is dat VR-behandeling bij specifiek de LVB-patiënt effectief kan zijn, omdat deze populatie soms meer vraagt om een ‘doe’ behandeling gericht op verandering van gedrag, in plaats van het meer verbale en vooral ‘praten over’. Daarnaast kunnen patiënten met een VR-bril op oefenen met sociale situaties in diverse omgevingen, wat normaliter in een tbs-kliniek niet mogelijk is.
VR kan daarmee in de forensische setting een brug slaan tussen de wereld buiten en binnen de muren.
Meten = weten
Met de onderzoeksvragen wordt gekeken in hoeverre de VR-behandelmethode agressie en spanning vermindert en zelfregulatie verbetert. Tijdens de therapie wordt spanning gemeten aan de hand van diverse indicatoren, zoals huidgeleiding (zweet) en hartritme variabiliteit, met de Empatica 4 (horloge/spanningsmeter). Iedere trainingssessie wordt afgesloten met rustgevende beelden middels de VRelax. Naast de effectiviteit, kijkt dit onderzoek ook naar wat deze behandeling kan bijdragen aan de behandelmotivatie van de patiënt.
Een gebrek aan motivatie is een bekend probleem in de forensische zorg en kan zorgen voor een langere behandelduur. Mogelijk dat de VR-vorm deze specifieke patiënten groep aanspreekt door onder andere de elementen van ‘gamification’. Uiteraard moet de behandeling effectief zijn, maar als patiënten deze therapie als ‘leuk’ ervaren en daardoor mogelijk kan zorgen voor minder drop-outs is daar al veel gewonnen.
Toekomst
FPC de Kijvelanden is voornemens om in de toekomst meer onderzoek te gaan doen naar VR-behandeling en VR te gebruiken als vast onderdeel van het behandelaanbod. In eerste instantie is VR-behandeling gericht op vermindering van agressie, maar in de toekomst kan de techniek mogelijk ook bij andere problematiek ingezet worden.
